การขจัดความกระด้างของนํ้า

"นํ้ากระด้าง (hard water)"  หมายถึง นํ้าที่มี Ca²⁺ และ Mg²⁺ ไอออน [จากหินปูน (CaCO₃) และโดโลไมต์ (CaCO₃ . MgCO₃)] ละลายอยู่  ถ้าไม่มีไอออนทั้งสองนี้ก็จะเรียกว่า "นํ้าอ่อน (soft water)"  ส่วนนํ้ากระด้างที่มีไบคาร์บอเนตไอออน (HCO₃^-) อยู่ด้วยเรียกว่า "นํ้ากระด้างชั่วคราว" เพราะเมื่อนำไปต้ม ไบคาร์บอเนตไอออนจะกลายเป็นคาร์บอเนตไอออน ซึ่งทำให้ Ca²⁺ และ Mg²⁺ ไอออนตกตะกอนเป็น CaCO₃ และ MgCO₃ ตามลำดับ

นํ้ากระด้างเป็นนํ้าที่ไม่เหมาะกับการใช้งานในบ้านและในอุตสาหกรรมบางอย่างเพราะ Ca²⁺ และ Mg²⁺ ไอออนทำปฏิกิริยากับสบู่ กลายเป็นเกลือหรือไคลสบู่ที่ไม่ละลายนํ้า

วิธีขจัดความกระด้างของนํ้า ในอุตสาหกรรม  ซึ่งเป็นการกำจัดไอออนที่ไม่พึงประสงค์ออกจากสารละลายที่มีไบคาร์บอเนตไอออนอยู่คือ การเติมปูนขาว [slaked lime หรือ Ca(OH)₂ ] ลงไป ซึ่งฟังดูแล้วอาจเป็นเรื่องที่น่าแปลก เพราะนํ้ามันกระด้างอยู่แล้วทำไมจึงต้องเติมปูนขาวลงไปอีก ยิ่งจะทำให้นํ้ากระด้างมากขึ้นเพราะเหมือนกับการไปเพิ่ม Ca²⁺ ลงไปในนํ้า แต่ก็เป็นเช่นนั้นจริงๆ

...เพราะการเติมปูนขาวลงไปสามารถกำจัด Ca²⁺ ได้ในรูปของ CaCO₃ ซึ่งจะตกตะกอนลงมา  ตะกอนที่เกิดขึ้นสามารถแยกออกจากนํ้าได้ด้วยการกรอง

ถ้าเป็น "นํ้ากระด้างถาวร" ซึ่งไม่มีไบคาร์บอเนตไอออนจะทำอย่างไร ??
ในกรณีนี้จะเปลี่ยน Ca²⁺ เป็น CaCO₃ ได้โดยการเติม โซดาซักผ้า (washing soda หรือ Na₂CO₃ . 10H₂O ) ซึ่งเป็นตัวให้คาร์บอเนตไอออน  ส่วน Mg²⁺ ไอออนก็เปลี่ยนให้เป็น Mg(OH)₂ ได้โดยเติม Ca(OH)₂ ลงไป